لیبی و رویارویی مصر و ترکیه

 

از آنجا که ترک‌ها در آستانه باختن جنگ در لیبی‌اند، به برلن رفتند. آخرین صحنه جنگ در نتیجه تسلط دو هفته پیش ارتش بر شهر سرت و محاصره طرابلس شکل گرفت. پیروز و بازنده با هم به گفت‌وگو نشستند به امید اینکه واقعیت همه را به دستیابی به توافقی بکشاند که برسال‌ها خشونت پایان بدهد. توافق توسط طرف‌های درگیر امضا شد و سازمان ملل ازآن حمایت کرد، اما به احتمال زیاد هرگروه برای مایل‌های باقی مانده به جنگ بازخواهند گشت.

جنگ لیبی مراحل دردناکی را پشت سرگذاشت و سال 2015سال پایان آرزوهای آشتی بود، زمانی که سفارت‌ها در طرابلس بسته شدند و سازمان ملل متحد نیروهایش را خارج کرد و آشوب سراسر پایتخت را فراگرفت. رقابت قدرت‌های منطقه‌ای و بزرگ موجب ادامه جنگ شد، ترکیه هم یکی از همین قدرت‌ها بود. شبه نظامیانی دارد که اغلب اعضایش خارجی‌اند و ترک‌ها بهانه درگیر شدن در جنگ را مطالبات فراوان از لیبی عنوان می‌کنند که منابع مالی طرح‌هایی را در اواخر دوره قذافی تأمین کرده بودند و ادعا می‌کنند در لیبی یک میلیون شهروند ترک تبار وجود دارند که البته این ادعاها نادرست است.

 

اما اینکه چرا ترکیه با آن همه فاصله اصرار دارد که بجنگد، گفته می‌شود می‌خواهد امپراطوری بسازد که این امری غیر ممکن است چون منابع آن را ندارد حتی با حمایت نامحدود قطر ازآن. در حقیقت از غنایم «بهار عربی» فقط لیبی برای ترکیه مانده است. و لیبی گذرگاه خطرناکی است برای برهم زدن امنیت مصر همچنین اروپا.

به شکل ویژه‌ای بر جماعت اخوان در سوریه و مصر و سودان و لیبی حساب باز کرده بود که همه قدرت را از دست داده‌اند و با آنها تقریبا همه این کشورها را از دست داد. جز لیبی جایی برایش نمانده و حتی در خود لیبی برای متحدش «الوفاق» فقط 15 در صد در طرابلس و مصراته باقی مانده است. همچنانکه از قبل مناطق نفتی را از دست دادند.

در این شرایط بد، آنکارا تهدید می‌کند که کمک‌های بیشتری برای دفاع از طرابلس می‌فرستد. کارشناسان ترک و نیروهای ترک از جنگجویان خارجی شرکت کننده در جنگ سوریه‌اند. ترکیه پس از توافقش با روسیه در باره ادلب می‌خواهد از میراث جنگ سوریه خلاص شود و در خاکش هزاران جنگجوی خارجی وجود دارند که برای او بدل به مشکل خواهند شد. اگر توافق برلن شکست بخورد در کنار دولت وفاق خواهند جنگید و اگر شکست خوردند و ارتش لیبی بر طرابلس مسلط شد، مأموریت جنگجویان خارجی ایجاد آشوب در لیبی خواهد بود. برگه‌ای خواهند بود که اردوغان برای فشار بر کشورهای جنوب اروپا با آن معامله خواهد کرد. این تصور برخاسته از تهدیدات خود رئیس جمهوری ترکیه است که بارها گفت، در صورت سقوط متحدانش در لیبی اروپا امن نخواهد بود.

مصر هدف دیگر ترک‌ها در لیبی است و آن طور که رئیس جمهوری مصر در باره مداخلات رو به افزایش ترک‌ها گفت، ثبات لیبی برای مصر اهمیت دارد و دخالت ترکیه به معنای خطری بزرگ بر مصر است و شاید هدف بعدی همین کشور باشد. به همین دلیل قاهره با صدای بلند اعلام کرد که تماشاگر ورود ترک‌ها به جنگ نخواهد ماند. در لیبی می‌توانند عمر و گستره آشوب را بیشتر کنند، اما نمی‌توانند بر لیبی حکومت کنند و همه تلاش می‌کنند آنکارا را وادارند که واقع بین باشد و با هر دولت مشترک همکاری کند که براساس توافق برلن تشکیل می‌شود تا این فاجعه بیهوده به پایان برسد. فراموش نکنیم که جنگ کنونی به دلیل ناکام ساختن فرصت‌های گذشته برای مشارکت در حکومت بود وقتی که تندروهای مورد حمایت ترکیه طمع همه حکومت را در سر داشتند. ترک‌ها که قصد دارند از لیبی برای تقویت موضع خود پس از شکست در سوریه استفاده کنند، لیبی بار و شکست دیگری برآنها خواهد بود اگر بر حمایت از جنگ اصرار کنند.